“ Hiçbir şeyin olmadığı on yıllar vardır; ve on yılların yaşandığı haftalar…” V. Lenin
Hızlı bir şekilde, hatta ansızın adapte olduğumuz ve ciddi dönüşümler yaşadığımız Corona Virüsü pandemi döneminde dikkat çeken konuların başında dijital tüketimlerdeki artış geliyor. Belki de yeni normalimiz olan ve çok farklı pratiklerimizin dijital dünyaya taşındığı bu dönemde, dijital cüzdan konusunda da farkındalık ve beraberinde tüketimler de artıyor.
Dijital cüzdan yada ülkemizde daha alışkın olduğumuz tanımlaması ile Mobil Cüzdan, aslında internete bağlı cihazlarımızda yüklü ve para transferi yada ödeme yaparken kullanılan mobil uygulamalardır. Kullandığımız mobil cihazlar bugün birlikte yaşamaya çok alışkın olduğumuz ve hayatımızı kolaylaştıran enstrümanlar. Fotoğraf makinelerimiz ve CD’lerimiz ile müzik cep telefonlarımıza sığmışken cüzdanlarımızın da telefonlara girmesi kaçınılmaz bir sonuç aslında.
Para transferi yada hem fiziksel hem de online alışverişlerde ödemelerde kolaylık sağlayan dijital cüzdanların kullanıcıya getirdiği en basit faydaların başında cüzdanım yanımda değil yada cüzdanımı unuttum, bozuk param yok gibi basit sorunları ortadan kaldırması geliyor. Bunların ötesinde dijital cüzdanların avantajlarından birkaç önemli madde ile daha detaylı bahsetmek gerekli.
-En başta finansal kapsayıcılıktan bahsetmek istiyorum. Elbette kredi kartları ile para bir anlamda dijitalleşti ama banka veya geleneksel finansal enstrümanları kullanmayı tercih etmeyenler için dijital cüzdanlar bankasız para transferine imkan verdiği için genel anlamda çok daha kapsayıcı.
-İkinci ve önemli bir avantaj, hız. Artık çok fazla “an” lardan bahsediyoruz ve “an”larda yaşıyoruz. Ve dijital cüzdanlar ile anında ödeme, anında alışveriş, anında bağlantı vb sağlanabiliyor. Transfer süresi, kart bilgilerini tek tek girme derdi, sms ile şifre alma diğer ekrana girme gibi zaman alan süreçler ortadan kalkıyor.
-Güvenlik önemli bir unsur. Mobil cihazların, telefonların ve dijital cüzdanı sunan üreticinin güvenlik sistemleri halihazırda var olduğu için, nakit para, fiziksel kart, fiziksel cüzdanlar gibi çaldırma, kaybetme gibi riskleri almıyorsunuz.
-Ve yükleme alternatifleri. Dijital cüzdanınızda tutacağınız veya kullanmak istediğiniz paranızı farklı para formlarında ve çok farklı alternatif yöntemlerle yükleme imkanınız var. Banka transferi, farklı bir cüzdandan transfer, kredi kartı, ön ödemeli kart, Türk Lirası, döviz yada kripto para.
Son olarak belki de dijital cüzdanlar sadece fiziksel olarak kayıt oluşturduğunuz bankanın dışında hayatınızda hiç adım dahi atmadığınız size göre dünyanın başka bir ucundaki farklı finans şirketleri ile birlikte global finans sistemine girmenize imkan veriyor. Uluslararası ödemeler, mikro ödemeler ve düşük transfer maliyetlerini de eklemek gerekli.
Paranın evrimi ve mobil teknolojilerin gelişimi ile fintek ekosistemi ve dijital cüzdanlar son yıllarda çok hızlı büyüyor. Bugün dünyada çoğu ülkede kullanılmakla beraber küresel oranda insanların %4’ ü dijital cüzdan kullanıyor. Ve hatta 10 kişiden biri dijital bankacılık işlemleri yapıyor. Dijital cüzdan uygulamaları en çok Doğu Asya, Kuzey Amerika, Kuzey Avrupa’da bulunan ülkelerde kullanılıyor. Çin’de bu rakam %36 seviyesinde. AliPay en yaygın kullanılan ilk 5 cüzdandan biri ve günlük 100 milyona yakın işlemle ve yaklaşık 520 milyon aktif kullanıcıyla en popüler mobil ödeme uygulamalarından biri. İngilizler ise 3. en büyük oranda dijital cüzdan kullanan ülke. Finansal erişim toplumsal gelişimin göstergelerinden biri ve Dünya Bankası 2019 yılı raporuna göre 14 trilyon dolarlık bir dijital cüzdan pazarı var.
Çok hızlı bir şekilde adapte olduğumuz belki de yeni normalimiz olan Corona virüsü sonrası dönemde de 3 önemli gelişme var dijital cüzdanlar ile ilgili. Öncelikle virüsün nakit para ile bulaşma riski hemen her ülkede çok fazla konuşulan bir konu oldu. Google trends raporuna göre “Corona nakit para” ve “Virüs nakit para” gibi kelimeler pandemi döneminde çok fazla aranan anahtar kelimeler listesinde. Ve bu endişe sadece banknotlar değil, kredi kartlarından bulaşma riski endişesini de beraberinde getiriyor.
Nakit para ile virüsün bulaşma riskinden de bir yandan bahsedilirken, fiziksel dünyadaki harcamaların azalması, evlerde online alışverişlerin artması ve beraberinde dijital cüzdan kullanımlarının artması pandemi döneminin önemli başlıkları bu alanda. İngiltere’nin en yaygın Atm ağı Link’ten gelen açıklamaya göre nakit kullanımlarının geçirdiğimiz bu dönemde neredeyse yarıya indiği yönünde.
Buna ilave olarak bir önemli gelişme de aslında hala tartışılan ve Amerika Birleşik Devletleri’nden gelen haber. Ülkeler hızla kendi dijital paralarını çıkartacağını açıkladığı bir dönemde biliyorsunuz. Geçtiğimiz hafta Amerika Birleşik devletlerinin Corona Virüs destek paketi ile açıkladığı, ödemelerin dijital cüzdanlar üzerinden yapılacak olması konusu hala tartışılıyor ama yine de bu konuda dijital cüzdan başlığında önemli etki yaratan belki de yakın gelecek için fikir veren bir konu olarak not edildi diyebilirim.
Bu gelişmelerin ötesinde, bu dönemin dijital cüzdan konusunda şüphesiz en önemli ve geleceği etkileyecek gelişmesi Çin’den geldi. Geçtiğimiz yıl bu konuda haberleri duymaya başladığımız altyapı geliştirmesi, Corona pandemisinden nispeten erken çıkan ülkenin ilk hamlesi oldu. Dünya genelinde birçok ülkenin merkez bankası dijital para tasarımları üzerinde çalışırken (ki ülkemizde bunlar arasında) çok az sayıda ülke testlere başlayabildi. Çin ise CBDC (Central Bank Digital Currency / Merkez Bankası Dijital Parası) adını verdiği dijital parasının limitli kullanımını başlatan ülke oldu. Büyük eko sistemleri olan ve güçlü firmaların da desteklediği dijital cüzdan ve dijital ödemeler, hükümetin dijital para projesinin hayata geçmesini hızlandırdı. Dijital cüzdan kullanmaya çok alışkın bir ülke olan Çin’de AliBaba’nın Ant Financial şirketi ve Tencent’in WeChat Pay’i gibi uygulamaların kullanımı çok yaygın. Nisan ayında Çin Merkez Bankası tarafından çıkartılan dijital Yuan ile ödemeler pilot olarak seçilen 4 şehirde test edilmeye ve kullanılmaya başladı. Birçok sisteme entegre edilen dijital para ile ödemelerin yanı sıra maaşların da ödemeleri Mayıs ayı itibarı le yapılacak. DCEP (Digital Currency Electronic Payment — Dijital Para Birimi Elektronik Ödeme) olarak adlandırılan dijitan Yuan ulusal para birimine endeksli. Gerek DCEP gerekse ödeme sistemin de teknik altyapı ve mimari tasarım ne kadar blockchain teknolojisi ile destekleniyor veya desteklenecek henüz tam olarak açıklanmamış olsa da paydaşlara farklı ve önemli katma değer yarattığı tartışılıyor. Hala nakit para kullanan bireyler için yeni ve hızlı, pratik bir deneyim geliyorken, merkez bankası ve hükümet tarafından nakit akışının gerçek zamanlı takibi konusu beraberinde geliyor. Blockchain tabanlı cüzdanlardan bahsettiğimizde kripto paralar ile yapılabilen işlemler de devreye giriyor. Bu da yeni dünya düzeninde paranın evriminde kritik ve gelecekte var olacak bir kullanım alanı.
Dijital cüzdanlardan bahsederken ilk akla gelen para oluyor eminim benim gibi birçok kişide. Halbuki bugün blockchain teknolojisi ve bu altyapı ile üretilen dijital cüzdanlarda maddi değeri olmayan varlıklarınızı da saklayıp yönetebiliyorsunuz. Her türlü bilginizin yanı sıra sosyal medyada işlenen kendi verilerinizi de yeni nesil dijital cüzdanlar ile yönetme imkanınız var. Online dünyanın merkeziyetsiz hale gelmesi ile birlikte, üçüncü partiler tarafından tutulan verilerimiz de aynı şekilde kendi yönetimize ve kontrolümüze geçiyor. Kendi tercihlerimize göre cüzdanımızdaki verilerimizi yönetebilecek, ve verilerimizin tek bir kurum tarafından silolar içerisinde kilitli kalması durumu değişecek. Bireyler gibi kurumlar da dijital cüzdanlarında maddi ve maddi olmayan verilerini yönetmeye başlayacaklar aynı şekilde.
Hikayenin özeti insanların hayatını kolaylaştıran ve kalitesini artıran daha iyi bir alternatif arayışı ve teknoloji..
*İçerik Çağla Gül Şenkardeş kişisine aittir ve kaynak göstermeden yazılı ve sözlü kullanılamaz.